Fazy rozwoju uzależnienia od alkoholu

Uzależnienie od alkoholu (alkoholizm) jest poważnym problemem zdrowotnym, który rozwija się stopniowo. Poszczególne fazy alkoholizmu, jak i ich obraz mają zwykle indywidualny charakter, ale możliwe jest opisanie charakterystycznych etapów rozwoju „choroby alkoholowej”. Warto jednak wcześniej przedstawić cechy świadczące o tym, że alkohol jest spożywany przez daną osobę w sposób „rozsądny”.

UŻYWANIE ROZSĄDNE (w innych podejściach określane jako bezpieczne lub – picie o niskim stopniu ryzyka) charakteryzuje się tym, że dana osoba pije sporadycznie (lub wręcz utrzymuje abstynencję), bez napięcia, który temu towarzyszy. Ponadto w pełni kieruje swoim postępowaniem w kontakcie z alkoholem i osobami pijącymi, a ilość spożywanego alkoholu nie zmienia się znacząco. W tej sytuacji picie alkoholu pod względem jakościowym i ilościowym mieści się w granicach rozsądnego używania. Używanie alkoholu włączone jest w bogaty repertuar zachowań inter- i intrapersonalnych.  Osoby z omawianej grupy nie doprowadzają do takiego stężenia alkoholu w organizmie, które wywołuje objawy zatrucia.

FAZY ALKOHOLIZMU

Z kolei samo uzależnienie od alkoholu można podzielić na następujące fazy:

 

UZALEŻNIENIE OD ALKOHOLU – 1. FAZA,

w której występują następujące cechy:

  • napięcie w sytuacjach związanych z piciem alkoholu i utrzymująca się ochota, aby się, napić,
  • obecna jest jeszcze umiejętność powstrzymywania swojej chęci picia,
  • spontanicznie podejmowanie abstynencji jako wyraz walki i udowadniania starań opanowania picia,
  • próby ograniczania kontaktów z alkoholem (co do miejsca, osób, ilości, czasu),
  • częstsze picie alkoholu, w porównaniu z wcześniejszym okresem,
  • picie coraz większych ilości alkoholu po to, by poczuć taki sam efekt działania tej substancji jak w przeszłości (rosnąca tolerancja tej substancji),
  • picie alkoholu w ulubionych miejscach i/lub porach, z przestrzeganiem własnych rytuałów picia,
  • częstsze niż wcześniej używanie alkoholu w celu redukcji objawów stresu i napięcia.

W tej fazie charakterystyczne staje się też spożywanie takich ilości alkoholu, które powodują występowanie objawów zatrucia. Osoba w tej fazie uzależnienia pije po raz kolejny większą od standardowych porcję alkoholu, mimo wcześniejszego doznawania nieprzyjemnych objawów fizycznych (mdłości, osłabienie, potliwość, suchość błon śluzowych).

 

UZALEŻNIENIE OD ALKOHOLU – 2. FAZA,

charakteryzuje się rozwijaniem się następujących objawów:

  • niepokój i rozdrażnienie w sytuacjach związanych z piciem alkoholu,
  • przy dłuższej abstynencji – oczekiwanie w napięciu na okazję napicia się,
  • trudność w utrzymaniu abstynencji, nawet jeśli są do załatwienia ważne sprawy życiowe,
  • zapewnianie sobie i zabezpieczanie łatwego dostępu do alkoholu,
  • niedotrzymywanie składanych sobie i innym obietnic powstrzymywania się od picia;
  • wykonywanie wielu rutynowych czynności pod wpływem alkoholu,
  • częste picie dużych ilości alkoholu, ze współistniejącą iluzją, że po spożyciu tej substancji jest się równie sprawnym jak na trzeźwo.

W tej fazie uzależnienia od alkoholu substancja ta staje się głównym źródłem redukowania stresu i/lub wywoływania u siebie przyjemnych doznań. Po wypiciu nadmiernej ilości alkoholu występują objawy złego samopoczucia fizycznego i psychicznego (np. lęki, drażliwość), a osoba uzależniona pije alkohol pomimo świadomości dolegliwości fizycznych i psychicznych lub pomimo informacji lekarza i/lub rodziny na temat przyczyny złego stanu zdrowia.

 

UZALEŻNIENIE OD ALKOHOLU – 3. FAZA,

polega na występowaniu następujących cech:

  • w końcowym okresie spontanicznej lub przymusowej abstynencji, pojawia się napięcie i rozdrażnienie,
  • osoba doświadcza myśli o piciu, aktywnie poszukuje alkoholu, prowokuje okazje do picia; zdarza się, że pije kilka dni z rzędu,
  • trudno jest przewidzieć czas rozpoczęcia i zakończenia picia oraz ilości wypijanego alkoholu,
  • osoba uzależniona nie zwraca uwagi na czas, miejsce oraz okoliczności picia,
  • dolegliwości fizyczne i psychiczne utrzymują się przez kilka dni z rzędu; pojawia się przemożna potrzeba użycia alkoholu w celu złagodzenia objawów odstawiennych (reintoksykacja),
  • osoba potrzebuje mniejszych dawek alkoholu i szybciej się upija (zmniejszająca się tolerancja na alkohol).

Na tym etapie osoba uzależniona coraz więcej czasu poświęca  na picie alkoholu i/lub na sprawy związane z minimalizowaniem lub usuwaniem szkód spowodowanych piciem. Szkody zdrowotne wywołane piciem alkoholu są widoczne dla samej osoby pijącej i/lub najbliższej rodziny. Lekarz może wskazywać konieczność utrzymywania abstynencji jako elementu nieodzownego w leczeniu i rehabilitacji innej choroby.

 

UZALEŻNIENIE OD ALKOHOLU – 4. FAZA,

to obecność między innymi:

  • skrócenia okresów abstynencji i/lub niedotrzymywanie planowanych terminów powstrzymywania się od picia,
  • napięcia i rozdrażnienia, natrętnych myśli o piciu, snów „alkoholowych” z doznaniami zmysłowymi (smak, zapach) i psychofizycznymi podobnymi do występujących po wypiciu alkoholu,
  • utraty kontroli nad piciem podczas każdego epizodu używania tej substancji (upijanie się),
  • ciągów alkoholowych trwających wiele dni lub nawet tygodni (nieważny staje się czas, miejsce i okoliczności picia),
  • objawów alkoholowego zespołu abstynencyjnego, również powikłanego,
  • upijania się mniejszymi dawkami alkoholu kilka razy w ciągu dnia.

W tej fazie picie alkoholu staje się dominującym sposobem (pozornego!) radzenia sobie z problemami i/lub redukowania cierpienia, a osoba uzależniona pije mimo występowania ewidentnych szkód zdrowotnych bezpośrednio zagrażających jej życiu.

Podsumowanie

Podobnie jak w przypadku każdego problemu zdrowotnego, im wcześniej rozpozna się uzależnienie od alkoholu i wdroży skuteczną terapię, tym większe są szanse powodzenia leczenia i mniejsze ryzyko powikłań związanych z nadużywaniem alkoholu. Ale również osoby głęboko uzależnione mają możliwość poradzić sobie z alkoholizmem.

Jeśli rozpoznajesz u siebie lub bliskiej osoby opisywane objawy i problemy, nawiąż kontakt z terapeutą uzależnień lub lekarzem psychiatrą mającym doświadczenie w leczeniu osób uzależnionych od alkoholu. Współczesne metody terapii pozwalają wielu osobom na opanowanie problemu alkoholowego i skuteczne dążenie do zdrowia.

Opracowała mgr Maria Małgorzata Kaleńczuk; na podstawie: Skala Rozwoju Uzależnienia od Alkoholu (SRUA) wg Jacka KASPRZAKA. 

Tagi: , , , ,

mgr Maria Kaleńczuk

Certyfikowany specjalista terapii uzależnień, psychoterapeuta w nurcie psychodynamicznym. Absolwentka Pedagogiki Resocjalizacyjnej Uniwersytetu Wrocławskiego. Ukończyła 4 letnią Szkołę Psychoterapii w Krakowskim Centrum Psychodynamicznym. Obecnie pracuje w Klinice Psychiatrii Dorosłych, Dzieci i Młodzieży Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.…»

Inne materiały:

  1. Ostre zatrucie alkoholem

  2. Fazy rozwoju uzależnienia od alkoholu

  3. Leczenie alkoholizmu