Interwencje terapeutyczne oparte na uważności (mindfulness) znajdują coraz szersze zastosowanie w leczeniu zaburzeń psychicznych. Ostatnio podjęto badania dotyczące możliwości zastosowania uważności w terapii uzależnień. Idea uważności wywodzi się z tradycji buddyjskiej (zaadoptowanej do warunków kultury zachodniej) – doskonalenia umysłu poprzez praktykę medytacji. W szczególności, jak to ujmuje prof. Zindel Segal z Toronto, może pozwolić ona na rozwijanie „umiejętności celowego kierowania uwagi na chwilę obecną z otwartością i akceptacją rzeczy takimi jakimi są”. Umiejętność ta prawdopodobnie odgrywa istotną rolę w przypadku osób, które starają się zachować abstynencję, a znalazły się w sytuacji podwyższonego ryzyka nawrotu. Mogą one na przykład skorzystać z uważności, by zidentyfikować pojawienie się głodu substancji, doświadczyć i zaakceptować jego obecność, a następnie zadecydować o tym, by nie ulegać szkodliwym sposobom myślenia i reagowania prowadzącym do nawrotu.
Program zapobiegania nawrotom oparty na uważności (mindfulness based relapse prevention – MBRP) to rozwinięta w ostatnich latach metoda terapii, dedykowana leczeniu uzależnień, integrująca tradycyjne techniki zapobiegania nawrotom z praktykami medytacji uważności. Ich połączenie ma w założeniu pomagać w większym stopniu redukować ryzyko nawrotu, poprzez wsparcie pacjentów w okresie dyskomfortu psychologicznego, często poprzedzającego nawrót. Badacze przypuszczają, że na poziomie neurologicznym uważność redukuje aktywność w obszarach mózgu odpowiedzialnych za doznanie głodu substancji. Równocześnie stymuluje aktywność w obszarach odpowiedzialnych za zdolność do poznawczej samoregulacji zachowania.
Wprawdzie wstępne wyniki badań nie wykazują istotnej przewagi tej techniki nad uznanymi metodami terapii, jednak w celu zdefiniowania roli MBRP w terapii uzależnień wskazane są dalsze, lepiej zaprojektowane badania – najprawdopodobniej z bardziej swoistą kwalifikacją pacjentów.
Opracował dr n. med. Grzegorz Mączka
Tagi: leczenie alkoholizmu, leczenie uzależnienia od alkoholu, medytacja, mindfulness, terapia uzależnień, uważność
Baklofen w leczeniu uzależnienia od alkoholu 25 kwietnia 2018Baklofen jest lekiem, który jeszcze do niedawny był stosowany głównie jako środek rozluźniający mięśnie w chorobach neurologicznych, wiążących się ze… »
- Rola farmakoterapii w leczeniu uzależnienia od alkoholu 5 marca 2018
W kolejnych wytycznych dotyczących tematu leczenie uzależnienia od alkoholu (alkoholizmu) publikowanych przez różne towarzystwa psychiatryczne w ostatnich latach, coraz większą… »
- Leczenie alkoholizmu 5 marca 2018
Uzależnienie od alkoholu (alkoholizm, choroba alkoholowa) to poważny problem zdrowotny, spowodowany długotrwałym (zwykle – wieloletnim) nadmiernym piciem alkoholu. Wzorce nadużywania… »
- Nadużywanie alkoholu i uzależnienie – indywidualizacja procesu leczenia 15 stycznia 2018
Osoby uzależnione zgłaszające się po pomoc do specjalisty robią to z różnych powodów, czasem pod wpływem nacisku rodziny lub instytucji, problemów pojawiających się… »
- Terapia uzależnienia od alkoholu 8 grudnia 2017
Uzależnieniem możemy nazwać zaburzenie zdrowia, stan psychologicznej albo psychicznej i fizycznej zależności od jakiegoś psychoaktywnego środka chemicznego. Stan ten przejawia… »
- Terapia par w leczeniu uzależnienia od alkoholu 6 listopada 2017
Czynnikiem wspierającym leczenie osoby mającej problem z uzależnieniem od alkoholu może być poprawa relacji małżeńskiej/partnerskiej – poprzez pracę terapeutyczną nad… »