Nadużywanie alkoholu i uzależnienie – indywidualizacja procesu leczenia

Osoby uzależnione zgłaszające się po pomoc do specjalisty robią to z różnych powodów, czasem pod wpływem nacisku rodziny lub instytucji, problemów pojawiających się w pracy zawodowej lub dochodzą do wniosku, że takie życie jak dotychczas już im nie odpowiada. Nie zawsze decydują się na podjęcie całkowitej abstynencji, czasem jedynie chcą ograniczyć picie alkoholu. Każdy powód zgłoszenia się do specjalisty celem zadbania o swoje zdrowie i jakość życia jest dobry i warto z niego skorzystać. Szczególnie wtedy, gdy samodzielne sposoby poradzenia sobie z nadmiernym piciem alkoholu zawiodły, a motywacja do wprowadzenia zmiany w życie utrzymuje się na takim poziomie, że jest możliwe wprowadzanie nowych zachowań oraz zwiększenia kontroli nad zachowaniami nałogowymi.

Jak wygląda proces leczenia uzależnienia od alkoholu?

Badania naukowe wskazują na to, że nie ma jednej dobrej drogi ani metody leczenia w przypadku osób uzależnionych. Proces terapii powinien być zindywidualizowany, a dobór form i metod postępowania terapeutycznego jest zależny od wniosków z procesu diagnostycznego, przeprowadzanego przed podjęciem decyzji o kwalifikacji do terapii. Dlatego w trakcie pierwszych spotkań ze specjalistą dokonywana jest diagnoza problemowa oraz medyczna i ustalany najbardziej adekwatny do potrzeb i gotowości pacjenta plan leczenia. Może on koncentrować się wokół ograniczania picia alkoholu lub szkód z tym związanych. Może również koncentrować się na wypracowywaniu umiejętności utrzymywania abstynencji, np. sprawnego radzenia sobie z objawami głodu alkoholu, lepszemu radzeniu sobie z emocjami, podniesieniu poczucia własnej wartości. Pacjent otrzymuje od terapeuty odpowiednią wiedzę, która w połączeniu z jego celami i oczekiwaniami, może służy do świadomego wyboru osobistych celów terapii.

Problemy w procesie leczenia uzależnienia od alkoholu

W pomocy psychoterapeutycznej oraz lekarskiej skierowanej do osób uzależnionych zwykle natrafia się na różnego rodzaju trudności we współpracy. W początkowej fazie leczenia uzależnienia od alkoholu osoba uzależniona ujawnia elementy zaprzeczania oraz oporu, co początkowo utrudnia zbudowanie płaszczyzny wzajemnego porozumienia. Wiedząc o tego typu trudnościach, podchodzi się do tego z dużą cierpliwością, określając podstawowe zasady leczenia, informując o tym pacjenta oraz rozmawiając o tym, dlaczego właśnie w tym momencie warto by było, aby już podjął terapię/leczenie. Jeśli na tym etapie specjalista spotyka się z odmową, to akceptuje tą informację, pozostając do gotowości współpracy w przyszłości.

Jeśli jednak pacjent decyduje się na dalszy kontakt, to bierze się zawsze pod uwagę aktualną gotowość oraz zdolność do wprowadzania zmian.

Etapy leczenia

W początkowej fazie procesu terapeutycznego opracowuje się tak zwany kontrakt terapeutyczny (czyli ustalenie celów, czas, stosowanych metod i warunków terapii). U podstawy podjętej współpracy terapeutycznej jest przekonanie (zarówno pacjenta, jak i terapeuty), że podjęta wspólna praca może przynieść poprawę zdrowia i funkcjonowania psychospołecznego. Aby relacja terapeutyczna dobrze się rozwijała, konieczne jest wypracowywanie obopólnego zaufania, poczucia bezpieczeństwa i zaangażowania obu stron w proces zmiany.

Spotkania terapeutyczne są poświęcone pacjentowi, więc on właśnie ma  zielone światło i pierwszeństwo w przedstawianiu treści jakie chce poddać dyskusji, nad jakimi obszarami swojego funkcjonowania chce się zastanowić. Terapeuta komentuje przedstawiane treści oraz proponuje różne metody pracy terapeutycznej, które mają być pomocne w lepszym zrozumieniu pacjenta przez niego samego. W początkowym etapie terapii dialog w trakcie sesji terapeutycznej koncentruje się na zatrzymaniu objawów uzależnienia. Wówczas zazwyczaj wykorzystuje się metody poznawczo-behawioralne związane z analizą objawów głodu alkoholowego oraz stanów emocjonalnych. Uwagę zwraca się również na sposób myślenia pacjenta oraz na jego reakcje na sytuacje związane z ryzykiem ponownego sięgnięcia po alkohol, a co za tym idzie możliwości utraty kontroli nad ilością jego spożywania. Jednocześnie analizuje się różne schematy nałogowego funkcjonowania i ich wpływ na bieżące życie pacjenta. W okresie trzeźwości dochodzą do głosu konsekwencje związane z nadmiernym używaniem alkoholu przez dłuższy czas, co może powodować nasilanie się przykrych stanów emocjonalnych.

Na dalszych etapach terapii zwykle pojawia się możliwość omawiania i przyglądania się emocjom pacjenta oraz jego myślom i schematom reagowania, w relacji z samym sobą i innymi ludźmi. Uświadamianie prawdy o sobie daje możliwość skorygowania nieprzystosowawczych mechanizmów obronnych i rozpoczęcia konstruktywnych zmian w kierunku zdrowia i większej skuteczności w realizacji realnych celów życiowych.

Opracowała mgr Jolanta Ryniak 

Tagi: , , , , , , ,

»